Türkiye ekonomisinin büyüklüğü, IMF’nin 2018 verilerine göre 771 Milyar Dolar. 771 Milyar Dolar güzel gözükebilir, ancak 2013 yılından bugüne Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GYSİH) 180 Milyar Dolar azalmıştır. 2013 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasılamız tam 950 Milyar dolar seviyesindeydi. Neredeyse 1 Trilyon Dolar seviyesine erişmek üzereydik. Ancak o günden bugüne GYSİH’de 180 Milyar Dolarlık bir azalış mevcut. Stratejik hamleler ile hem yabancı yatırımcı teşviki hem de yerli üretimler ile tekrar yükseltmek mümkün. Bu yazıda bunlardan 3 tanesine değineceğiz.
1-Yatırımcı teşviki ve vergi muafiyeti
Ülkemiz tam bir üretim merkezi olma konumunda. Jeopolitik konumumuz sayesinde hem Avrupa hem Asya hem Afrika pazarının ortası konumundayız. Bu özelliğimizi kendi avantajımıza kullanarak, yabancı şirketlere bundan bahsetmemiz lazım. Tabii ki bununla kalmaması gerekiyor. Gelen her şirkete sağlam hukuk sistemi ve rahat bir vergi sistemi sunmamız gerekli. Gelen her yatırımcıya yer, elektrik, su ve işçilerin maaşı gibi ana unsurlarda yardımcı olunarak, ödeyecekleri vergiyi de ilk üç yıl daha az oranda hesaplanmalı. Kaldıkları her yıl yeni teşvikler ile şirketleri teşvik edip kalmalarını sağlamalıyız.
2-Yakıt fiyatları ve şirketlere muafiyetler
Ülkemizde akaryakıt fiyatları 7 TL’nin üzerine çıkmış durumda. Ve yeni yapılan köprü, otoyolların geçiş ücretleri biraz yüksek. Antalya’da yetişen bir ürün tarlada 2 TL ise İstanbul’da bir markette 6-10 TL arasına satılıyor. Bunun en büyük sebebi; akaryakıt fiyatlarıdır. Şu an akaryakıtın vergisiz fiyatı 3,19 TL ancak akaryakıt istasyonlarında 7 TL civarlarında satılıyor. Kritik bir adım atılıp, ticari mal taşıyan araçlara vergi muafiyeti getirilmeli. Örneğin; benzin 3,19 TL’ye geliyorsa maksimum 3,75 TL’den satılmalı. Otoyol ve köprüler içinde aynı durum geçerli. Ücretli köprü ve otoyollardan geçerken, yarı fiyatı alınmalı. Bu hamle enflasyonun düşmesindeki en önemli hamlelerdendir. Bu sayede enflasyon düşer halkın alım gücü artar. Eğer halk elinde kalan parayı yerli üretime yatırırsa, GYSİH rakamlarında büyümeyi yakalayabiliriz.
3-Kritik üretim üsleri kurulmalı
Bu madde belki de en önemli madde. Çünkü bu maddedeki hamleleri Avrupa Birliği uygulamakta. Türkiye’nin pamuk ithalatının artacağını gören AB, Yunanistan’a “Türkiye’nin pamuk ithalatı artacak, sen pamuk üretim hacmini arttır” dedi ve Yunanistan pamuk üretimini arttırdı ve Türkiye, Yunanistan’dan pamuk ithal etmeye başladı. Bizimde böyle stratejik hamleler ile komşu ülkelerden başlayarak dünya pazarına yüksek teknoloji ürünleri ihraç etmemiz gerekli. Mesela, Ortadoğu komşularımızın sanayisi bize göre çok geride. Mardin, Şanlıurfa, Kilis gibi sınır şehirlerimize ağır sanayi ve sanayi tesisleri kurmalıyız.
Burada üretilecek olan sanayi ürünleri Ortadoğu ülkelerinin ihtiyacına göre belirlenmeli ve o ülkelere satılmalı. Bir diğer örnek ise elektrik; evet elektrik garip gelmiş olabilir. Avrupa elektrikli arabaların kullanımını arttırıyor ve ilerleyen yıllarda fosil yakıtlı arabalar son bulacak. Norveç’in şimdiden %50’si elektrikli araba oldu. Bu yüzden Avrupa’nın elektrik ihtiyacı artacak. Elbette önlem alan ülkeler olacaktır. Ancak biz Edirne, Tekirdağ gibi sınır şehirlerimize güneş paneli ve rüzgar tribünleri kurarak bu bölgede ürettiğimiz elektriği önlem alamayan ve önlem aldığı halde yine de kendi ihtiyacını karşılayamayan ülkelere satmalıyız. Bulgaristan, Arnavutluk, Sırbistan, Yunanistan, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Moldova gibi ülkeler ekonomik açıdan gerimizde. Ve bu ülkelerin enerji yatırımları bizden düşük. Bu yüzden bu ülkelere satışımızı daha kolay gerçekleştirebilir ve döviz kazanabiliriz.
