AKP gerçekten oy kaybediyor mu?

Ekonominin seçmen seçimlerine tesirini yadsımak imkânsız ancak tek belirleyici bulunduğu iddiası da saçma. Siyasette kutuplaşma, kamplaşma ve partizanlığın arttığı hallerde seçmen ekonomik-rasyonel bir karar meydana getirmek yerine duygusal tercihler yapabiliyor. Seçmen seçimleri çoğu etkenin komplike iletişiminin neticesi. Yine de bilhassa ekonominin kriz zamanlarında iktidar partisine yönelik tutumu ekonomik şartların tesirinden sıyırmak zor. AKP, ilk kez ‘en çok tercih edileni olmadığı bir seçime gidiyorsa bunda ekonomik kriz mühim bir pay sahibi.

İktidar partisinin geride bıraktığımız seçime göre mühim ölçüde oy kayıpları yaşadığı kabul gören bir belirleme. Bu oy kayıplarının ekonominin gidişatı ve bunun seçmen üstünde oluşturduğu olumsuz neticelerle bağlantısı büyük. Metropoll araştırma şirketinin Haziran 2022 bilgileri de bunu işaret ediyor.

Metropoll anketine göre seçmenin yüzde 77’si ekonominin kötü yönetildiği düşünüyor. AKP’ye 2018 seçimlerinde oy verenlerin de yüzde 56’sı bu görüşte. Peki, ekonominin kötü yönetildiği düşüncesinde olan söz hususu AKP’liler, bu gün seçim olsa hangi partiye oy verecekler? 2018’de oy verdikleri partinin ekonomi idaresinden memnun olmayan AKP seçmeninin tercihi değişiyor mu?

Evet değişiyor, hatta mühim seviyede. 2018’de AKP’ye oy veren fakat ekonominin kötü yönetildiğini fikir edinenlerin sadece yüzde 39’u bugün tekrar AKP’ye oy vereceğini söylüyor. Bir diğer ifadeyle, partilerinin ekonomi idaresinden memnun olmayan AKP’lilerin yüzde 61’i bugün partisini terk etmiş; ya diğer partilere oy sağlıyor veya kararsızlara geçiyor. Mesela, bu kişilerin yüzde 12’si CHP’ye, yüzde 8’i İYİ Parti’ye gidiyor. Kararsızlara yönelenler de bu grubun yüzde 27’si.

Dahası, bu pazar seçim olsa AKP’ye oy vereceklerin arasında da ekonominin kötü yönetildiğini ifade edenler var. Bunlar da sahip olunan AKP seçmeninin yüzde 39’unu meydana getiriyor. Yani hala AKP’ye oy verecek olmakla beraber iktidarın ekonomi idaresinden memnun olmayanlar AKP seçmeninin üçte birisinden çok. Bir diğer ifadeyle, AKP’nin şimdilerde anketlerde görülen %30 oy oranına aşağı yukarı 10 puanlık bir kesim ekonominin kötü yönetildiği düşüncesinde. Dolayısıyla bugün AKP seçmeni görülen fakat ekonomik kriz sebebiyle hala kopabilecek bir seçmen kitlesi var. Bunlardaki kopuş yüzde 61 seviyesinde olmayacak belki, zira bundan sonra çekirdek bir seçmen kalmış duruyor AKP’de, fakat tekrar bu kopuşların sürdüğünü ve artacağını söylemek olası.

Başka bir veriyle devam edersek, AKP’ye 2018’de oy verenlerden ekonomik hali kötüye gidenlerin yarıdan çoğu partisini terk ediyor. Yani, ekonomide canı yanan AKP’liler partilerini terk etme eğiliminde. Bu, hala AKP’ye oy vereceğini ifade edenler amacıyla de geçerli bir eğilim olabilir. Eğer öyleyse, AKP’nin oy kayıpları ekonomik krize paralel devam edecek demektir.

Sonuç olarak, ekonomik kriz AKP seçmeninin parti tercihini etkiliyor. İktidar partisi, ekonominin gidişatından memnun olmayan, bu gidişatın zarar verilen AKP seçmeninden ciddi anlamda oy yitiriyor.

Enflasyonun resmi rakamlarına göre yüzde 74’e dayandığı, geçim sorununun had safhaya geldiği, fakirliğin kitleselleştiği bir ekonomide iktidar partisini gerektiğince aşağılara çektiği net.

AKP’nin oy kayıpları büyük miktarda ekonomi kaynaklı, hala tutunduğu %30’da ise kimlik politikası ve önder kültünün dikkat çekici izleri gözüküyor. Bir de iktidar partisinin seneler içerisinde inşa ettiği ‘propaganda makinesi.’ Ekonominin hali AKP oylarını götüren bir tesir yaratırken kimlik, önder kültü ve propaganda makinesi de tutan bir fonksiyon taşıyor.

Metropoll’ün saha çalışması, AKP’nin ekonomik performansının kendi seçmenini partiden uzaklaştırdığını işaret ediyor. Bu halde, seçim kampanyasını ekonomi üstüne kuran bir Muhalefet iktidardan oy sökmeye devam eder, aksi, yani kimlik ve önder üstüne inşa edilen bir seçim kampanyası ise AKP’ye üstünlük sağlar. Bu konjonktürde, bu seçimler için ekonomi savaşları çok önemli bir rol oynayacaktır.